Η αρετή θέλει διάκριση και μέτρο

Ν’ αγαπήσετε την αλήθεια και να μισήσετε το αμαρτωλό ψέμα κάθε είδους, αδελφοί μου. Να ομολογείτε την αγία αλήθεια με θάρρος και παρρησία και ν’ αρνείστε το ψέμα με πραότητα κι υπομονή. Έτσι η αλήθεια θα βασιλέψει, όπως της αξίζει και το ψέμα θα καταισχυνθεί και θα εξαφανιστεί. Δε θα ξανασηκώσει κεφάλι με θράσος κι αναίδεια. «Αποστήτω από αδικίας πας ο ονομάζων το όνομα Κυρίου» (Β’ Τιμ. β’ 19). Ίσως οι άνθρωποι προσβληθούν από την αλήθεια των λόγων σου και στο μέλλον δε θα σ’ αγαπούν, δε θα σε τιμούν. Και τι μ’ αυτό; Ίσως γίνεις δυσάρεστος στους ανθρώπους, όπως ένα αγκάθι που έχει χωθεί στα πλευρά τους, εσύ όμως θα είσαι το στόμα του Θεού, το μάτι Του. Ακόμα και σ’ αυτή τη ζωή όλοι οι τίμιοι και δίκαιοι άνθρωποι θα σε σέβονται, ενώ οι άγγελοι στον ουρανό κι όλοι οι άγιοι θα σε δοξάζουν. Θα πάρουν την ψυχή σου όταν χωριστεί από το φθαρτό σώμα σου και θα την οδηγήσουν στα ουράνια σκηνώματα.

Οι ένοικοι του ουρανού, οι ουρανοπολίτες, δεν παρατηρούν αδιάφορα τις ενάρετες πράξεις και τους αγώνες μας εναντίον της αμαρτίας και της αδικίας εδώ στη γη. Μας παρακολουθούν με μεγάλο ενδιαφέρον, με συμπάθεια, αφού όλοι μας είμαστε μέλη του ενός σώματος του Χριστού. Το βεβαίωσε ο ίδιος ο Κύριος αυτό λέγοντας ότι «χαρά γίνεται εν τω ουρανώ επί ενί αμαρτωλώ μετανοούντι» (Λουκ. ιε’ 7). Κι ο απόστολος λέει: «Είτε δοξάζεται εν μέλος, συγχαίρει πάντα τα μέλη» (Α’ Κορ. ιβ’ 29). Πόσο ήρεμη είναι η συνείδησή μας, πόσο ικανοποιημένοι νιώθουμε όταν ομολογούμε την αγία αλήθεια! Κι αντίθετα πόσο μας ελέγχει η συνείδηση όταν δειλιάζουμε ή φοβόμαστε να ομολογήσουμε την αλήθεια όταν πρέπει! Τί είναι εκείνο που κάνει το ψέμα και την αδικία να σηκώνουν κεφάλι με αυθάδεια και να επικρατούν, αν όχι το γεγονός ότι κυκλοφορούν ελεύθερα και δεν τα αρνούμαστε;

Η λογική όμως απαιτεί να μη λέμε την αλήθεια παντού και στον καθένα. Για παράδειγμα δεν υπάρχει λόγος να ομολογούμε την αλήθειά μας στις παρακάτω περιπτώσεις:

1) όταν δε μας πέφτει λόγος ή όταν γύρω μας υπάρχουν άνθρωποι που η δουλειά ή η θέση τους είναι να μιλούν την αλήθεια και

2) όταν δούμε πως το να ομολογήσουμε την αλήθεια θα μας μπλέξει σε προφανή κίνδυνο κι ότι κανένα όφελος δε θα προκύψει από την ομολογία μας.

Σ’ αυτές τις περιπτώσεις είναι καλύτερα να προσευχηθείς μυστικά στο Θεό ώστε να φέρει Εκείνος τον άδικο σε επίγνωση και να τον οδηγήσει στον ίσιο δρόμο ή να στείλει δυνατούς και ικανούς ανθρώπους για ν’ αποκαταστήσουν την αδικία. Η αρετή θέλει διάκριση και μέτρο. Χωρίς διάκριση η αρετή χάνει πολλή από την αξία της ή δεν είναι καθόλου αρετή.

Αγίου Ιωάννου Κρονστάνδης
«Οι Μακαρισμοί - Δέκα ερμηνευτικές ομιλίες»